Elektrik Üretiminde Dönüşüm Hızlanıyor
TEİAŞ tarafından yayınlanan 2025 yılı ilk çeyrek verileri, Türkiye'nin elektrik üretim portföyündeki değişimi net bir şekilde ortaya koydu. Özellikle mevsimsel olarak rüzgârın güçlü estiği ve güneşlenme sürelerinin artmaya başladığı bu dönemde, güneş ve rüzgâr santrallerinin toplam üretimdeki payı %30 bandına ulaştı.
Bu oran, son yıllarda devreye giren rekor kapasite artışlarının ve hibrit santral yatırımlarının bir sonucu olarak görülüyor.
Verilerin Analizi
Rakamlar, özellikle günün belirli saatlerindeki değişimi vurguluyor:
- Güneşin Pik Katkısı: Öğle saatlerinde (11:00-14:00 arası) güneş enerjisinin anlık üretimi, toplam talebin önemli bir kısmını karşılayarak fosil yakıt santrallerinin yükünü azalttı.
- Kısıntı Riski (Curtailment): Üretimin talebi aştığı bölgesel ve anlık durumlarda, şebeke güvenliği için 'kısıntı' (üretimi bilinçli olarak azaltma) ihtiyacı gündeme gelmeye başladı.
- Depolama İhtiyacı: Bu veriler, üretilen fazla enerjiyi depolayacak ve akşam talebini karşılayacak bataryalı depolama sistemlerine olan acil ihtiyacı teyit ediyor.
Politika ve Piyasa Gelişmeleri
Bu yüksek yenilenebilir enerji penetrasyonu, piyasa ve politika yapıcıları yeni adımlar atmaya itiyor:
- Esneklik Odaklı İhaleler: Gelecek YEKA ihalelerinin, sadece kapasite değil, aynı zamanda depolama veya talep tarafı katılımı gibi 'esneklik' bileşenlerini de içermesi bekleniyor.
- Yan Hizmetler Piyasası: Batarya sistemlerinin, frekans kontrolü gibi şebeke hizmetleri (ancillary services) sağlayarak gelir elde etmesinin önünün açılması.
- Dağıtım Seviyesi Yatırımları: Özellikle dağıtık çatı GES'lerinin şebekeye etkilerini yönetmek için dağıtım şirketlerinin dijitalleşme ve trafo optimizasyon yatırımları hızlandı.
Sonuç: Yeni Normal
Güneş ve rüzgârın %30'luk payı artık bir istisna değil, "yeni normal" olma yolunda. 2030 hedeflerine ulaşmak için, odak noktasının sadece santral kurmaktan, kurulu gücü akıllıca yönetecek iletim ve depolama altyapısını inşa etmeye kayması gerekiyor.